མིང་ལ་ཁཱ་སི་ནི(Cassini)ཟེར་བའི་ཨ་མེ་རི་ཀའི་འཇིག་རྟེན་འཕུར་གྲུས་ལོ ༢༠ རིང་གི་རྟོག་ཞིབ་ཀྱི་ལས་འགན་ལེགས་པར་འགྲུབ་རྗེས། ཚེ་སྲོག་གི་ལྷག་མ་ཁོང་མོ་དགའ་ས་དང་དུངས་སའི་རྒྱུ་སྐར་ཕུར་བུའི་མཁའ་དབྱིངས་སུ་འཐིམ།
སྤྱི་ཟླ ༩ ཚེས ༡༥ ཉིན། ཨ་མེ་རི་ཀའི་ཁཱ་ལི་ཧྥུ་ནེ་ཡ་མངའ་སྡེ་རུ་ཆགས་པའི་ཨ་རི་མཁའ་དབྱིངས་འགྲུལ་སྐྱོད་རིག་རྩལ་ལས་ཁང་གི་རླུང་འབུད་ཚོད་ལྟ་ལྟེ་གནས་ཁང་དུ། ཁཱ་སི་ནི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་འགན་འཛིན་སྐུ་ཞབས་མཱ་ཙི(Metz)ལགས་ཀྱིས་སྐད་གདངས་མཐོན་པས། མཁའ་དབྱིངས་འགྲུལ་སྐྱོད་ཁཱ་སི་ནི་འཕུར་གྲུའི་བརྡ་རྟགས་ཡལ་ཟིན་པ་རེད། སྐར་ཆ ༤༥འི་རྗེས་སུ། ཁཱ་སི་ནི་འཕུར་གྲུ་དུས་གཏན་དུ་ཡལ་འགྲོ། ཞེས་གསལ་བསྒྲགས་གནང་འདུག → མུ་མཐུད་ཀློག

གནའ་བོའི་གྷི་རི་སེའི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཐུ་སི་ཌ་ཌི་སི(Thucydides)ལགས་ཀྱིས། དུས་ཡུན་གང་མཚམས་ཤིག་ཏུ་འཛམ་གླིང་གི་དབུ་ཁྲིད་ཆགས་པའི་སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་དེ་དང་། གློ་བུར་ངང་དར་ཞིང་རྒྱས་པའི་གསར་བྱུང་གི་བཙན་དབང་རྒྱལ་ཁབ་གང་ཞིག་གི་བར་རྩོད་པ་ལངས་དུས། དུས་རབས་ལྔ་བའི་ཨ་ཐེན་སི(Athens)དར་ཞིང་རྒྱས་སྟབས། སྐམ་སའི་བཙན་རྒྱལ་སི་པར་ཐ(Sparta)ཡི་དོགས་པ་བསླངས་ནས་པྲོག་རྩོད་ཀྱི་གཡུལ་ལ་ཞུགས་པ་ཇི་བཞིན། ཕལ་མོ་ཆེ་གཡུལ་འགྱེད་ཀྱིས་མཇུག་བསྡུས་ཡོད་པར་འདོད།

ཕྱི་རབས་པས་ངང་ཚུལ་དེ་ལ“ཐུ་སི་ཌ་ཌི་སི་གབ་ཁུང”(Thucydides Trap) ཞེས་འབོད།

ཨ་ཐེན་སི་དང་སི་པར་ཐ་གཉིས་ཀྱིས་མི་ལོ ༣༠འི་རིང་བསྟུད་མར་འཐབ་རྗེས། མཇུག་མཐར་གཉིས་ཀ་ཉམས་དམས་སུ་ཕྱིན་པ་རེད།

མི་བུ་དག་གིས་དོ་སྣང་མ་བྱས་པ་མ་གཏོགས། འོ་སྐོལ་གྱི་འཚོ་བའི་ཁྲོད་ལོ་རྒྱུས་ཡང་ནས་ཡང་དུ་བསྐྱར་ཟློས་ཀྱིས་མངོན་གྱིན་ཡོད། → མུ་མཐུད་ཀློག